چکیده:
آشکارساز دود خطی ابزاری است که برای حس کردن و آشکارسازی دود در سیستمهای اعلام حریق بکار میرود. دتکتورهای دود در حالت کلی به دو نوع نقطهای و خطی تقسیمبندی میگردد. دتکتورهای دود نقطهای در محلهای کوچک و متوسط با ارتفاع پایین نصب میگردد. در سولهها، انبارها و محلهای با سقف بلند از بیم دتکتور جهت تشخیص و اعلام حریق استفاده میگردد. بیم دتکتور به دلیل سطح وسیع منطقه تحت محافظت و همچنین عدم نیاز به کابلکشی و لولهکشی یکی از بهترین راهکارهای مهندسی حریق جهت حفاظت از صنایع و سولههای وسیع با ارتفاع بالا میباشد. عوامل زیادی بر روی عملکرد انواع بیم دتکتورها تاثیر گذار است. نوع و مقدار مواد قابلاحتراق، نرخ رشد حریق، فاصله بیم دتکتور تا حریق، عوامل مربوط به تهویه از جمله این موارد میباشد.

فواصل و جانمایی بیم دتکتور
جانمایی بیم دتکتورها باید بر اساس توصیههای سازنده، دستورالعملهای محلی یا بینالمللی باشد. در عمل میتوان اشعه بیم دتکتور را بهعنوان ردیفی از دتکتورهای دود نقطهای در نظر گرفت. طول برد یک بیم دتکتور بسته به سازنده آن ممکن است متفاوت باشد و معمولاً در برگههای اطلاعات فنی آن تجهیزات ارائه میشود. در نظر گرفتن طول برد بیشتر از توصیه سازنده مجاز نیست. حداکثر فاصله افقی بیم دتکتور از یکدیگر بهاندازه S میباشد. پیشنهاد استاندارد برای فاصله نامی S برابر 18.3 متر است.
حداکثر فاصله بیم دتکتور از دیوار کناری بهاندازه یکدوم S است. حداکثر فاصله بیم دتکتور از دیواری که قرار است در آن سمت نصب شود میتواند تا یکچهارم S باشد. حداقل فاصله بیم دتکتور از دیوار کناری را سازندگان در دستورالعملهای خود اعلام میکنند که معمولاً حدود 0/5 متر است. محدوده فاصله بیم دتکتور از سقف نیز باید مطابق با دستورالعمل سازنده باشد که معمولاً برای اکثر سازندگان در محدوده ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتری است. مقدار S مطابق پیشنهاد استاندارد، حداکثر 18.3 متر است. مگر اینکه سازنده بیم دتکتور مقدار کمتری را توصیه کرده باشد. درهرصورت تحت هیچ شرایطی افزایش فاصله بین بیم دتکتورها از مقدار 18.3 متر مجاز نیست.
طراحی بیم دتکتورها در سقفهای شیبدار
در سقفهای شیبدار دود از شیب سقف به سمت تاج سقف حرکت میکند و در آنجا جمع میشود بنابراین در سقف شیبدار باید حتماً بیم دتکتور درتاج نصب شود. با توجه به فضای تحت پوشش وسیع بیم دتکتور ممکن است بتوان تنها با یک بیم دتکتور از این نوع فضای موردنظر را محافظت کرد. بهطورکلی باید مراقب بود که نیازمندیهای مربوط به فاصله جستجوی حریق از حد مجاز تجاوز نکند. بااینحال جایی که از بیم دتکتور برای محافظت از فضاهایی نظیر انبارهای بزرگ با قفسهبندی استفاده میشود میتوان این فاصله پیمایش را حتی بیشتر در نظر گرفت.
ملاحظات طراحی در موانع سقف
موانع روی سقف یا مجاور آن در محیط تحت حفاظت، روی توزیع و گسترش دود تاثیرگذار است. بنابراین این موانع باید در زمان طراحی سیستم حفاظت در برابر حریق در نظر گرفته شود. برای استفاده از بیم دتکتور در فضاهایی که دارای تعداد زیادی تیرچه یا تیر هستند باید دتکتور را بهگونهای نصب کرد که اشعه آن موازی با مبانی یادشده بتابد. ارتفاع موانع روی سقف ممکن است بر فضایی که بیم دتکتور میتواند تحت پوشش خود قرار دهد تاثیر گذار باشد. بنابراین باید با مراجعه به دستورالعملهای محلی و استانداردهای مربوط ملاحظات دقیقی در نظر گرفته شود.
بهطورکلی بیم دتکتور باید طوری نصب شود که اشعه نوری آن حداقل ۵۰ سانتیمتر از دیوارها و موانع روی سقف نظیر کانالها و تیرچهها فاصله داشته باشند. همچنین برخی از انواع بیم دتکتورها از اشعه نوری استفاده میکنند. که در این صورت فاصله بیشتر از ۵۰ سانتیمتر نسبت به دیوارها و موانع روی سقف باید در نظر گرفته شود بنابراین مرجع نصب و جانمایی اینگونه دتکتورها همیشه باید مطابق با توصیههای سازنده آن در نظر گرفته شود. موانع روی سقف جریان آزاد دود را در یک فضای محدود مهار میکنند که بر توانایی بیم دتکتور در کشف حریق در مراحل اولیه آن تأثیر میگذارد.
نکته:
وقتیکه از یک بیم دتکتور انعکاسی استفاده میشود. خاصیت انعکاسی در حدود مسیر اشعه کاشف قرار داشته باشد ممکن است سیگنالهای غیرواقعی از این موانع گیرنده بازتاب شود و باعث تحریف پاسخ بیم دتکتور شود. این مورد میتواند منجر به بروز هشدارهای کاذب یا ناتوانی کشف در تشخیص حریق اولیه شود. بهمنظور جلوگیری از بروز هر نوع مشکلی تمام سطوح بازتابنده باید یکفاصله حداقلی را نسبت به اشعه بیم دتکتور داشته باشند. برای هر بیم دتکتور به توصیه سازنده مراجعه نمایید. ازآنجاییکه اکثر بیم دتکتورها از اشعه مادونقرمز بهجای نور مرئی استفاده میکنند. تعیین کردن اینکه آیا سطوح اشعه ارسالی را بازتاب میکنند یا خیر بسیار مشکل است بنابراین بسیار توصیه میشود که مرکز اشعه نسبت به همه اشیا و موانع فاصله داشته باشد.
انسداد مسیر
اشعه خطی از نوع تجهیزات دیدمستقیم هستند که باید مسیر بین فرستنده و گیرنده آنها عاری از موانع باشد. اگر مسیر اشعه بیم دتکتور مسدود شود دتکتور نمیتواند حریق را تشخیص دهد.بنابراین باید دقت کافی داشت بیم دتکتور جایی که امکان مسدود شدن آن در طول عملکرد عادی وجود دارد نصب نشود. اگر در محل موردحفاظت اشخاص نیز حضور دارند ارتفاع نصب بیم دتکتور پیشنهاد میشود که حداقل 2.7 متر بالاتر از کف تمامشده باشد. لیفتراک، بالابر و جرثقیلهای سقفی برخی از سایر عوامل مالی انسداد مسیر هستند.
حرکت سازه
یکی از ملاحظات اصلی در نصب بیم دتکتور حرکت سازه با توجه به قرار گرفتن آن در معرض نیروهای مختلف محیطی است باد، باران و حرارت میتواند باعث لرزش یا انحنای سازه شود.با توجه به طول برد بالای بیم دتکتورها حتی تغییر جزئی در ساختار نصب آنها میتواند باعث جابجایی قابلتوجه اشعه دتکتور از نقطه هدف شود. برای مثال تغییر 0.5 درجهای در سمت فرستنده در طول ۱۰۰ متر باعث جابجایی حدود ۹۰ سانتیمتری اشعه در سمت گیرنده یا صفحه بازتابنده خواهد شد که بهطور کامل بیم دتکتور را از تنظیم خارج کرده و باعث خطای دتکتور خواهد شد.
بهمنظور کاهش سیگنالهای خطا یا هشدارهای کاذب احتمالی در اثر حرکت سازه بیم دتکتور باید بر روی سطوح مستحکم ساختمان نظیر ستونهای اصلی یا دیوارهای محکم نصب شود. باید بر روی قسمتهایی از ساختمان که بهراحتی حرکت میکنند یا تغییر شکل میدهد نظیر دیوارهای حلبی و ورقههای نازک فلزی نصب شوند. در صورت امکان هم دو بخش بیم دتکتور فرستنده و گیرنده یا صفحه بازتابنده را باید روی سطوح مستحکم نصب کرد در غیر این صورت بهتر است که قسمت فرستنده را روی بخش مستحکمتر سازه نکرد چون تاثیر حرکت سازه بر روی گیرندهها صفحه بازتابنده کمتر از فرستنده است.
فروشگاه حریق ایران Digifire با سالها تجربه در زمینه سیستم های اعلام و اطفاء حریق به عنوان تامین کننده انواع سیسیتمهای اعلام و اطفاء حریق و بیم دتکتورهای موتورایز the Fire Beam وFireray انگلستان به همراه راهنمای نصب فارسی و ارائه خدماتی چون طراحی، مشاوره و نصب و راه اندازی در خدمت مشتریان خواهد بود.
بیم دتکتور مولترون (multron)
کابل دتکتور حرارتی خطی سیگنالاین LHD Signaline
بیم دتکتور فایرگارد (Fireguard Beam)
کنترل پنل اعلام و اطفا حریق کنتک K11031M2 مدل Sigma XT
امکان تعریف مدت زمان فعال بودن خروجی اطفاء حریق تا 5 دقیقه در مراحل 5 ثانیه ای
امکان تعریف Delayبرای تخلیه عامل اطفاء تا 60 ثانیه در مراحل 5 ثانیه ای
سناریو حریق با امکان ترکیب سه زون اعلام حریق توسط گیتهای منطقی
دارای شمارشگر ثانیه برای نشان دادن مدت زمان باقیمانده تا تخلیه گاز اطفاء
سازگار با بریر های قطعات IS( قابلیت نصب دتکتور های ضد انفجار)